Skąd pochodzą i gdzie osiedlają się uchodźcy?

Agencja ONZ ds. Uchodźców (UNHCR) opublikowała najnowszy raport globalnego przepływu uchodźców, który obrazuje skalę problemu w ostatnich latach. 

Kraje, z których pochodzą uchodźcy - 2022 r. (Fot. UNHCR)

W dobie rosnącej liczby konfliktów zbrojnych, wojen domowych i krwawych zamieszek problem uchodźców staje się coraz ważniejszym zagadnieniem. Kwestia ta podejmowana jest przez władze państw na świecie i organizacje humanitarne, które w jak najlepszy sposób starają się pomóc uchodźcom z sytuacją, w której zmuszeni byli uciekać ze swojego kraju. 

Według Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) w 2022 roku liczba uchodźców na całym świecie wyniosła 35,3 miliona, co oznacza wzrost o ponad osiem milionów w porównaniu z 2021 rokiem. Ponad połowa (52%) wszystkich uchodźców w roku 2022 pochodziła z 3 państw – Syrii (6,1 mln), Palestyny (6 mln) oraz Ukrainy (5,7 mln). Na kolejnych miejscach w liczbie uciekających znalazł się Afganistan (5,7 mln), Wenezuela (5,5 mln) oraz Sudan Południowy (2,3 mln). Czynnikiem łączącym wszystkie te państwa ze sobą są długotrwałe konflikty zbrojne na ich terytorium (Syria, Ukraina) i niespokojna sytuacja wewnątrz państwa (Afganistan, Wenezuela), co prowadzi do wzrostu liczby uchodźców właśnie z tych krajów. Wojna w Ukrainie doprowadziła do najszybciej narastającego kryzysu uchodźczego od czasów II wojny światowej, w wyniku którego 5,7 miliona ludzi zostało zmuszonych do opuszczenia Ukrainy w mniej niż rok. Osiągnięcie tego samego poziomu przesiedleń zajęło Syrii aż cztery lata.

Kraje, w których osiedlają się uchodźcy - 2022 r. (Fot. UNHCR)

Jeżeli z danego państwa uciekają ludzie, to zawsze pojawia się drugie, w którym szukają schronienia i bezpieczeństwa. W 2022 roku państwami przodującymi pod względem liczby przyjętych uchodźców były Turcja (3,6 mln), Iran (3,4 mln), Jordania (3 mln), Kolumbia (2,5 mln) oraz Niemcy (2mln). Wśród destynacji uchodźców również można doszukać się pewnych podobieństw, które są naturalną konsekwencją sytuacji, w jakiej się znaleźli. Najczęstszym kierunkiem ucieczki są państwa sąsiadujące, do których podróż najczęściej okazuje się najprostsza. Z ogólnej liczby uchodźców i osób potrzebujących ochrony międzynarodowej 70 procent jest przyjmowanych przez kraje sąsiednie. Potwierdzają to dane dotyczące m.in. Syrii, z której uchodźcy uciekali w zdecydowanej większości do sąsiedniej Turcji, Libanu czy Jordanii. W podobnej sytuacji znaleźli się uchodźcy z Wenezueli, którzy schronienia szukali w Kolumbii a także uchodźcy z Ukrainy, których głównym kierunkiem ucieczki była Polska oraz inne państwa europejskie. Sąsiadujące państwa często okazują się być bliskie pod względem językowym czy kulturowym, co może być pomocne dla uchodźców szukających nowego życia.

Mimo iż uchodźcy są nieodłącznym elementem historii od dawna, to społeczność międzynarodowa podjęła zorganizowane kroki w celu ich ochrony dopiero w II połowie XX wieku. W 1951 r. ONZ ustanowiła Konwencję dotyczącą uchodźców w celu ochrony praw uchodźców w Europie po II wojnie światowej. W 1967 roku konwencja została rozszerzona, aby zająć się przesiedleniami w pozostałych częściach świata. Od tego czasu liczba uchodźców stale rosła, a w okresie 2011-2021 uległa podwojeniu z 15 do 30 milionów.

Aby zwiększyć świadomość ludzi na temat sytuacji uchodźców na całym świecie, ONZ wyznaczyło 20 czerwca każdego roku Światowym Dniem Uchodźcy.