Rejestracja (licencja) Pilotów Dronów
Piloci dronów w kategorii „otwartej” rejestrują się:
- w przypadku, gdy masa ich drona wynosi 250g lub więcej lub w przypadku drona który podczas uderzenia może przekazać człowiekowi energię kinetyczną o wartości powyżej 80 dżuli;
- w przypadku, gdy ich dron wyposażony jest w czujnik zdolny do zbierania danych osobowych, nie dotyczy to BSP, które zgodnie z dyrektywą 2009/48/WE są zabawkami.
Po dokonaniu rejestracji należy umieścić swój numer rejestracyjny na każdym dronie do którego wymagana jest rejestracja.
Szkolenie pilotów dronów dla kategorii „otwartej”
Każda osoba chcąca latać dronem o masie powyżej 250g będzie musiała przejść szkolenie online oraz zaliczyć test online potwierdzający zdobycie wymaganej wiedzy, będą one bezpłatne i dostępne na stronie ULC. Egzamin online będzie składać się z 40 pytań wielokrotnego wyboru, warunkiem zaliczenia testu jest uzyskanie 75% poprawnych odpowiedzi.
Wymagane kompetencje dla kategorii „otwartej”:
- A1 i A3 – szkolenie i test online;
- A2 – szkolenie i test online, ukończenie szkolenia praktycznego w trybie samokształcenia, zaliczenie dodatkowego egzaminu teoretycznego prowadzonego przez uznany podmiot.
Dokumentem stwierdzającym posiadanie określonych kwalifikacji i upoważniającym do wykonywania określonych czynności lotniczych przez pilotów bezzałogowych statków powietrznych będzie zgodnie z przepisami UE:
- dowód zaliczenia szkolenia i egzaminów online w przypadku wykonywania operacji w podkategorii A1 i A3 kategorii „otwartej” uzyskiwane po zaliczeniu szkolenia i egzaminu online;
- certyfikat kompetencji pilota bezzałogowego statku w przypadku wykonywania operacji w podkategorii A2 kategorii „otwartej” uzyskiwane po zaliczeniu egzaminu online, dodatkowego egzaminu teoretycznego oraz odbyciu szkolenia praktycznego w postaci samokształcenia.
Minimalny wiek pilota BSP w kategorii „otwartej”
Minimalny wiek pilota wykonującego operacje z użyciem SBSP w kategorii „otwartej” wynosi 16 lat.
Wymóg minimalnego wieku nie obowiązuje w stosunku do pilotów dronów:
- w przypadku gdy wykonują operację w podkategorii A1 z użyciem drona klasy C0, który jest zabawką w rozumieniu dyrektywy 2009/48/WE;
- w przypadku dronów skonstruowanych do użytku prywatnego o maksymalnej masie startowej mniejszej niż 250g;
- w przypadku gdy wykonują oni operację pod bezpośrednim nadzorem pilota BSP posiadającego odpowiednie kompetencje i skończyli 16 lat.
Konwersja świadectw kwalifikacji
Zgodnie z art. 21 ust 2 rozporządzenia 2019/947 proces konwersji świadectw kwalifikacji UAVO został zakończony:
"Do dnia 31 grudnia 2021 r. państwa członkowskie dokonują konwersji – zgodnie z niniejszym rozporządzeniem – istniejących certyfikatów kompetencji pilota bezzałogowego statku powietrznego oraz swoich zezwoleń dla operatorów bezzałogowych systemów powietrznych oraz oświadczeń złożonych przez tych operatorów bądź równoważnej dokumentacji, w tym wydanych do wspomnianej daty."
Licencja operatora / świadectwa kwalifikacji UAVO przed 31 grudnia 2020 roku
Operatorzy bezzałogowych statków powietrznych używanych w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe mają obowiązek posiadania świadectwa kwalifikacji wynikający z art. 95 ust. 2 pkt. 5a ustawy z dn. 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2012 r. poz. 933, z późn. zm.).
Najczęściej zadawane pytania:
Czy trzeba posiadać licencję?
Licencja, a właściwie świadectwo kwalifikacji operatora bezzałogowego statku powietrznego (w skrócie UAVO), bo tak nazywa się wydawany przez Urząd Lotnictwa Cywilnego dokument, jest wymagane jedynie wobec osób wykon ujących loty inne niż rekreacyjne lub sportowe . Wszystkie loty związane ze świadczeniem usług takich jak wykonywanie zdjęć, wideo, fotogrametria, różnego rodzaju pomiary czy monitoring z powietrza, loty badawcze itp. wymagają zatem posiadania świadectwa kwalifikacji. Wymóg ten został podyktowany art. 95 ust. 2 pkt. 5a ustawy z dn. 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. z 2016 r. poz. 605 z późn.zm.), natomiast szczegółowe zasady uzyskiwania opisywanego dokumentu zawarto w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 3 czerwca 2013 r. w sprawie świadectw kwalifikacji (Dz. U. poz. 664 z późn. zm. ).
Jakie warunki należy spełnić aby uzyskać świadectwo kwalifikacji ?
Ustawa Prawo lotnicze wymaga aby osoba ubiegająca się o świadectwo kwalifikacji UAVO spełniała następujące wymagania:
- Ukończone 18 lat;
- Posiadanie ważnego orzeczenia lotniczo - lekarskiego odpowiedniej klasy o braku przeciwwskazań do wykonywania lotów bezzałogowymi statkami powietrznymi (badania tzw. krajowe);
- Posiadanie wiedzy i umiejętności w zakresie wykonywania lotów potwierdzonych zdanym państwowym egzaminem teoretycznym i praktycznym przed egzaminatorem Lotniczej Komisji Egzaminacyjnej .
Gdzie można zrobić wymagane szkolenie?
Od 6 listopada 2016 r. aby uzyskać świadectwo kwalifikacji należy odbyć szkolenie teoretyczne i praktyczne w jednym z zarejestrowanych przez ULC podmiotów szkolących. Listę zarejestrowanych podmiotów można znaleźć na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Do czego uprawnia świadectwo ?
Świadectwo kwalifikacji uprawnia do wykonywania lotów bezzałogowymi statkami powietrznymi używanymi w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe. Świadectwo wydawane jest bezterminowo. Do świadectwa wpisywane są uprawnienia określające zakres wykonywanych lotów czyli i loty w zasięgu wzroku (VLOS) (z pięcioletnim okresem ważności) oraz kategorie statków powietrznych (z trzyletnim okresem ważności), do pilotowania których to świadectwo uprawnia. Razem z kategorią statku powietrznego określany jest również przedział wago wy, w którym można wykonywać loty daną kategorią statku powietrznego. Na chwilę obecną do świadectwa kwalifikacji wpisywane są następujące kategorie statków powietrznych:
- bezzałogowy statek powietrzny do 5 kg (kategoria uprawniająca do latania wszystkim w danym przedziale wagowym);
- samolot do 25 lub 150 kg;
- śmigłowiec do 25 lub 150 kg;
- wielowirnikowiec do 25 lub 150 kg;
- aerostat do 25 lub 150 kg;
Kategoria wpisywana jest do świadectwa na podstawie informacji zawartych w protokole egzaminacyjnym przez egzaminatora przeprowadzającego egzamin państwowy. Do świadectwa wpisywane są również uprawnienia instruktora INS.
Gdzie odbywają się egzaminy i w jakim terminie?
Miejsca i terminy egzaminów umawiane są indywidualnie z egzaminatorami. Adresy e-mail oraz numery telefonów do egzaminatorów znajdują się w wykazie egzaminatorów opublikowanym na stronie ULC.
Jakie dokumenty należy przygotować aby otrzymać świadectwo kwalifikacji?
Przed egzaminem należy okazać egzaminatorowi komplet dokumentów. Egzaminator sprawdza dokumentację pod względem merytorycznym i formalnym i jeżeli jest ona kompletna dopuszcza kandydata do egzaminu.
Dokumenty wymagane na egzaminie:
- Wniosek o wydanie świadectwa kwalifikacji UAVO
- Zaświadczenie ze szkolenia teoretycznego i praktycznego
- Kopia polisy ubezpieczenia OC (wymagana tylko na egzamin)
- Badania lotniczo - lekarskie (do świadectw kwalifikacji) ( wykaz wszystkich lekarzy, u których można przejść badania znajduje się na internetowej stronie ULC w zakładce UAV)
- Dowód wniesienia opłaty w wysokości 201 zł. W tytule proszę wpisać następującą informację: „Imię i nazwisko, opłata za egzamin teoretyczny i praktyczny oraz wydanie świadectwa kwalifikacji UAVO”.
Opłaty wnosi się na numer konta: 31 1010 1010 0022 9322 3100 0000 Urząd Lotnictwa Cywilnego Ul. Marcina Flisa 2, 02 - 247 Warszawa
Po egzaminie, egzaminator przekazuje dokumenty do ULC. Gotowe świadectwo może zostać przesłane przez ULC na wskazany we wniosku o wydanie adres korespondencyjny lub do jednej z delegatur i jednostek terenowych ULC. Delegatury, do których może zostać przesłane świadectwo kwalifikacji znajdują się w następujących miastach: Gdańsk, Poznań, Wrocław, Kraków, Bielsko - Biała, Rzeszów.
Jak wyglądają egzaminy?
Egzaminy składają się części teoretycznej i praktycznej.
Egzamin teoretyczny jest przeprowadzany w formie testu wyboru. Składa się z części ogólnej uwzględniającej przedmioty i zagadnienia wymienione poniżej w pkt 1 - 4 oraz części uwzględniającej charakterystykę kategorii statku powietrznego, która ma zostać wpisana do świadectwa kwalifikacji wymienionej w pkt 5. Aby zaliczyć egzamin należy uzyskać minimum 75% poprawnych odpowiedzi z każdego z pięciu opisanych niżej przedmiotów. Ogólny zakres egzaminu został przedstawiony poniżej. Szczegółowy zakres egzaminów znajduje się na stronie internetowej ULC w zakładce UAV i jest on oparty na programie szkolenia opracowanym przez ULC.
Zakres egzaminu teoretycznego:
1. Prawo lotnicze
- przepisy licencjonowania odnoszące się do świadectwa kwalifikacji operatora (UAVO)
- przepisy i procedury ruchu lotniczego
- służby i organy ruchu lotniczego
- klasyfikacja przestrzeni powietrznej
- skutki naruszenia przepisów lotniczych
2. Człowiek jako operator UAV
- podstawowa wiedza o fizjologii i psychologii człowieka oraz ich wpływie na operowanie bezzałogowym statkiem powietrznym
- wpływ chorób, medykamentów i środków psychotropowych na wydolność psychofizyczną operatora bezzałogowego statku powietrznego - czynnik ludzki w lotnictwie
3. Zasady wykonywania lotów VLOS
4. Bezpieczeństwo wykonywania lotów i sytuacje niebezpieczne
- zapewnienie separacji od innych statków powietrznych, ludzi, pojazdów, budynków i innych przeszkód
5. Obsługa, budowa i działanie systemów, podzespołów bezzałogowego statku powietrznego oraz zasady wykonywania lotów bezzałogowego statku powietrznego
Egzamin praktyczny
Jeszcze przed oderwaniem się od ziemi, egzaminator sprawdzi wiedzę osoby egzaminowanej odnośnie użytkowanej platformy, jej wyposażenia, możliwych trybów lotu, osiągów, ograniczeń, możliwości, bezpieczeństwa obsługi (w tym również akumulatorów ), zachowania w sytuacjach awaryjnych, optymalnych ustawień systemu „ failsafe” lub innych zagadnień związanych z wykonywaniem lotów.
Jeżeli egzaminator uzna, że egzaminowana osoba posiada wiedzę niezbędną do wykonania bezpiecznego lotu w zakresie użytkowanej platformy wykonywane są loty egzaminacyjne.
Sprzęt, którym będą wykonywane loty musi być wyregulowany i sprawdzony przez kandydata jeszcze przed pojawieniem się na egzaminie. Jeżeli budowa UAV lub jego zachowanie w locie będzie budziło wątpliwości egzaminatora co do jego sprawności technicznej lub możliwości bezpiecznego kontynuowania lotu (np. widoczne uszkodzenia mechaniczne, silne wibracje lub inne oznaki problemów technicznych), kandydat może nie zostać dopuszczony do egzaminu, a jeżeli lot już trwa egzamin może zostać przerwany. Podczas lotów sprawdza się przede wszystkim czy osoba egzaminowana potrafi w sposób bezpieczny obsługiwać sprzęt, czyli przygotować go do lotu, wykonać lot i bezpiecznie wylądować. Wszystkie elementy lotu muszą być wykonywane w sposób stabilny, płynny i precyzyjny.
Zakres egzaminu praktycznego wygląda następująco:
1. Przygotowanie do lotu
- Przedstartowa kontrola urządzeń i systemów bezzałogowego statku powietrznego
2. Obsługa naziemna i ocena zdatności do lotu
- Przygotowanie układu napędowego i systemu zasilania
3. Bezpieczne wykonywanie czynności lotniczych
- Wykonywanie startu
- Utrzymywanie równowagi w locie po prostej i na stałej wysokości (przód UAV w kierunku lotu )
- Wprowadzanie w zakręt, wyprowadzanie z zakrętu, krążenie (przód UAV w kierunku lotu )
- Zmiany wysokości lotu
- Wykonywanie lądowania w wyznaczonym punkcie/obszarze
- Zawis we wszystkich orientacjach poziomych względem operatora (w przypadku bezzałogowych statków powietrznych pionowego startu i lądowania)
4. Wykonywanie procedur pilotażowych normalnych oraz procedur mających zastosowanie w sytuacjach niebezpiecznych i awaryjnych.
Egzamin nie zostanie zaliczony w przypadku:
- stwierdzenia braku wiedzy lub umiejętności obsługi lub pilotażu
- rozbicia lub utraty kontroli nad statkiem powietrznym
- gdy kandydat nie panuje w wystarczającym stopniu nad statkiem powietrznym lub dalsze użycie statku powietrznego zagraża bezpieczeństwu
- braku technicznego przygotowania sprzętu do egzaminu
- nie przystąpienia do egzaminu w wyznaczonym terminie
- nie stosowania się do poleceń egzaminatora
- niemożliwości ustalenia tożsamości kandydata (brak dokumentu tożsamości)