Studium i miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

Najprościej o planowaniu przestrzennym można powiedzieć, że jest to określanie sposobu użytkowania przestrzeni bądź też przeznaczanie określonych części powierzchni Ziemi pod konkretny sposób zagospodarowania. W planowaniu przestrzennym należy brać pod uwagę uwarunkowania jakim dany teren podlegał i podlega w danej chwili. Na ich podstawie można określić ogólne tendencje jakim podlega dany teren, co z kolei pozwala na wyznaczenie najbardziej optymalnego i zgodnego z potrzebami środowiska i ludności sposobu (kierunku) jego użytkowania w przyszłości.

W sferze uwarunkowań można wyróżnić dwie główne grupy:

uwarunkowania przyrodnicze:

  • warunki glebowe i geologiczne, np. urodzajność gleb, tempo i rodzaj erozji, występowanie osuwisk, spływy stokowe, itp.;
  • warunki hydrologiczne, np. stosunki wodne, występowanie podtopień i powodzi;
  • topografia terenu;
  • warunki biocenotyczne, np. określenie występujących gatunków zwierząt (w tym chronionych i rzadkich), odporność i elastyczność ekosystemów;
  • warunki klimatyczne, w tym prawdopodobieństwo wystąpienia zjawisk o charakterze katastrofalnym;

uwarunkowania związane z życiem i działalnością człowieka:

  • ruch naturalny ludności;
  • tendencje migracyjne, w tym szczególnie pomiędzy wsią i miastem;
  • poziom rozwoju gospodarczego i życia ludności;
  • struktura rynku pracy;
  • dziedzictwo kulturowe oraz dobra kultury współczesnej;
  • stan komunikacji;
  • stan infrastruktury technicznej;
  • inne.

Znając powyższe i inne specyficzne dla danego obszaru uwarunkowania można określić najbardziej optymalny dla niego sposób i proporcje użytkowania. Planowanie przestrzenne jest więc dziedziną interdyscyplinarną, a podjęcie decyzji planistycznej wiąże się z dużą odpowiedzialnością, wymaga bardzo dobrego rozeznania i nieraz szczegółowych analiz danego obszaru. Dokumentem o charakterze analityczno - koncepcyjnym jest na poziomie gminy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Jego zapisy są podstawą do stworzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminu, gdzie nabierają mocy prawnej i są wcielane w rzeczywistość.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest zapisem polityki przestrzennej prowadzonej na terenie danej gminy. Jest dokumentem obligatoryjnym, sporządzanym dla terenu całej gminy, składającym się z części tekstowej i graficznej. Zadaniem studium jest diagnoza stanu istniejącego w gminie na różnych płaszczyznach m.in. środowiskowej, społecznej, technicznej, kulturowej oraz wyznaczenie na tej podstawie kierunków zagospodarowania terenu, co wiąże się także z szeregiem innych wskazań wynikających z właściwości danego obszaru. Jest to więc zapis polityki przestrzennej prowadzonej w gminie. Ustalenia zapisane w studium są wiążące przy sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przy czym studium, w odróżnieniu od planu, nie jest aktem prawa miejscowego (z tego wynika również, że plan miejscowy nie może powstać jeśli nie istnieje studium).

Zasady tworzenia i zawartość studium określa ustawa z dnia 21 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Według niej studium jest sporządzane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta i uchwalane przez radę gminy (przy czym nie można tu mówić o nabieraniu mocy prawnej, gdyż nie jest to akt prawa). Przy jego opracowywaniu brane pod uwagę muszą być zapisy dokumentów nadrzędnych, jakimi w tym wypadku są koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju, strategia rozwoju województwa, plan zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategia rozwoju gminy (jeśli istnieje). Od czasu obowiązywania ustawy, mimo jednego z zapisów, nie ukazało się rozporządzenie ministra, które powinno określać wymagany zakres projektu studium. Skutkiem takiego stanu rzeczy są różne podejścia przy jego opracowywaniu.

Procedura uchwalania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy - grafika [JPG]

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest opracowaniem fakultatywnym, tzn. gminy nie mają obowiązku jego sporządzania. Plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego, w związku z tym jego treść powinna być jednoznaczna w interpretacji. Podobnie jak studium, składa się z części opisowej i graficznej. Może być sporządzony dla obszaru całej gminy, choć w praktyce częściej wykonuje się plany dla mniejszych obszarów - np. obrębu czy osiedla, co jest łatwiejsze ze względów merytorycznych. Przed przystąpieniem do sporządzenia projektu planu należy wykonać podstawowe opracowanie ekofizjograficzne. Następstwem wykonania planu miejscowego jest zaś obowiązek sporządzenia dokumentów takich jak prognoza skutków finansowych uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz ocena oddziaływania na środowisko. Rozwiązania zaproponowane w planie mogą bowiem istotnie wpływać na przekształcenia środowiska przyrodniczego oraz na wartość nieruchomości. To z kolei wiąże się z kosztami ponoszonymi przez gminę na skutek konieczności wypłacenia odszkodowań (gdy wartość terenu spadła) lub z wpływami (gdy wzrosła). Zgodnie z ustawą treść planu dzieli się na obowiązkową i fakultatywną. Jego projekt podlega konsultacjom społecznym, wymaga szeregu opinii i uzgodnień, o których mówi ustawa.

Procedura uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - grafika [JPG]


Źródła:

  • wiadomości z wykładu dr Beaty Warczewskiej prowadzonego w ramach przedmiotu Planowanie przestrzenne na Wydziale Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
  • ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 roku wraz z późniejszymi poprawkami
  • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 roku w sprawie opracowań ekofizjograficznych

Nasze patronaty

XXIII Ogólnopolskie Sympozjum Fotogrametryczno-Teledetekcyjne
18-20 września 2024
INTERGEO 2023
10-12 października 2023
VIII Forum BioGIS
29-30.11.2023
GIS Day w Stolicy
23 listopada 2023

Quizy mapowe

Gdzie leży ten kraj?
Puzzle z mapą świata
Jaki to kraj?
Quiz WORLDLE - Jaki to kraj?
Wersja dla zaawansowanych
Geoquiz historyczny
EOGuesser