Elementy mapy

Elementy mapy można podzielić na:

  • obraz kartograficzny - treść mapy, główna część;
  • elementy matematyczne (skalę, siatkę, podziałkę, ramkę z podziałem stopniowym);
  • legendę.

Skala

Do podstawowych cech mapy należy skala. Obraz przedstawiony na mapie jest zmniejszony w porównaniu z obrazem rzeczywistym, skala określa więc stosunek długości na mapie do długości w terenie. Można ją zapisać liczbowo, np. 1: 100 000, co oznacza, iż jednostce długości na mapie odpowiada w terenie odległość 100 000 razy większa. Gdy mianownik skali jest dużą liczbą, mówimy o skali małej, gdy małą - skala mapy jest większa. Wynikają z tego pewne zależności dotyczące generalizacji (uogólnienia), przez którą rozumiemy celowe uproszczenie treści mapy. Wraz ze wzrostem skali treść mapy staje się bogatsza, bo generalizacja jest mniejsza. Gdy skala maleje, treść mapy ulega zubożeniu na skutek większej generalizacji. Oprócz siatki geograficznej na mapach stosuje się także siatkę topograficzną, czyli kwadratowy układ linii pozwalających w dużej skali określać położenie punktów nie za pomocą stopni i minut, ale kilometrów i metrów. Środkowa linia siatki pokrywa się z południkiem odwzorowania kartograficznego. Siatkę taką nazywa się czasami siatką kilometrową, ponieważ odstępy między jej liniami odpowiadają zazwyczaj 1 km.

Podziałka

Do określenia w tradycyjny sposób odległości na mapie służy podziałka liniowa. Jest ona graficzną metodą przedstawienia skali, w której na linii prostej odmierzone są odcinki odpowiadające określonym odległościom w terenie, np. 1 km, 2 km, 3 km... Przyrównuje się do niej odcinki zmierzone na mapie, sprawdzając, jaka odległość w rzeczywistości dzieli określone punkty. Szczególnym rodzajem podziałki jest podziałka transwersalna, służąca do bardzo dokładnego odmierzania odległości na mapie.

 

Podziałki liniowe

Podziałki liniowe

Znaki topograficzne

Znaki topograficzne są to umowne, graficzne znaki przedstawiające obraz ziemi.Dzielą się na cztery grupy:

1. Punktowe - są to jakieś punkty np. młyn, drzewo, krzyż. Są one nieproporcjonalne w skali mapy, mają natomiast symetryczny kształt a w podstawie kąt prosty;

Znaki topograficzne - punktowe

Znaki topograficzne - punktowe

 2. Liniowe - obiekty, których rzutem jest linia np. granica, rzeka, linia telefoniczna

Znaki topograficzne - liniowe

3. Umowne konturowe (powierzchniowe) - przedstawiają teren który można określić w skali mapy, np. łąki, lasy, uprawy

Zanki topograficzne - powierzchniowe

Zanki topograficzne - powierzchniowe

4. umowne objaśniające - uzupełniają charakterystykę znaków terenowych, np strzałka pokazuje kierunek rzeki, a znak drzewa rodzaj lasu.

Znaki topograficzne - objaśniające

Znaki topograficzne - objaśniające

Legenda

Nieodłącznym elementem mapy, informującym o sposobie jej wykonania, jest legenda. Powinna ona zawierać tytuł mapy (ew. godło dla map topograficznych), nazwisko autora, nazwę instytucji wydawniczej, rok wydania lub sporządzenia mapy, objaśnienie wszystkich znaków i skrótów pojawiających się na mapie oraz skalę zastosowanych barw. Elementami geograficznymi mapy są wszystkie linie, kolory, punkty, symbole i znaki, które przedstawiają rzeczywistość. Dzielą się na elementy przyrodnicze: zarys linii brzegowej, sieć rzeczna, rzeźba powierzchni Ziemi, pokrycie terenu, gleby itp. oraz społeczno-gospodarcze - sieć osadnicza, granice administracyjne, sieć komunikacyjna czy zjawiska gospodarcze. Sposób ich przedstawiania wiąże się z określonym postępowaniem, zwanym metodą kartograficzną. Istnieje wiele metod prezentacji danych. Dobiera się je w taki sposób, aby jak najbardziej czytelnie ukazywały pewne obiekty czy zjawiska.

Nasze patronaty

XXIII Ogólnopolskie Sympozjum Fotogrametryczno-Teledetekcyjne
18-20 września 2024
INTERGEO 2023
10-12 października 2023
VIII Forum BioGIS
29-30.11.2023
GIS Day w Stolicy
23 listopada 2023

Quizy mapowe

Gdzie leży ten kraj?
Puzzle z mapą świata
Jaki to kraj?
Quiz WORLDLE - Jaki to kraj?
Wersja dla zaawansowanych
Geoquiz historyczny
EOGuesser