ARiMR ma nowy system do monitorowania upraw na podstawie zdjęć satelitarnych
Wdrożony w tym roku przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa System Monitorowania Obszaru (AMS) będzie służył do weryfikacji stanu pól uprawnych i ułatwi sprawdzanie deklaracji zawartych we wnioskach o przyznanie płatności. Wykorzystuje on wykonywane nawet co kilka dni zdjęcia satelitarne.
Zgodnie z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. każda agencja płatnicza działająca w sektorze rolnym począwszy od roku 2023 zobowiązana jest do wdrożenia Systemu Monitorowania Obszaru [Area Monitoring System – dalej AMS]. Zgodnie z ww. aktem AMS stanowi część systemu zintegrowanego, w oparciu o który agencja płatnicza, a zatem i Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, udziela dopłat unijnych dla rolników. W szczególności dotyczy to dopłat o charakterze obszarowym związanych z gruntem i prowadzonymi uprawami.
AMS bazuje na wykorzystaniu zobrazowań satelitarnych (w szczególności tych darmowych pochodzących z Programu COPERNICUS z satelitów typu Sentinel), które są pozyskiwane z dużą częstotliwością, tj. co 3-8 dni, dzięki czemu możliwe jest prowadzenie systematycznych długookresowych obserwacji oraz analiza danych związana z prowadzeniem działalności rolniczej – występowanie uprawy, wegetacji roślin, zabiegi agrotechniczne (żniwa, orka, koszenie). Taka ocena jest możliwa, ponieważ tereny orne na zobrazowaniach wyróżniają się kolorystyką w stosunku do terenów pokrytych roślinnością (stałą lub czasową).
Analizy można przeprowadzać w stosunku do określonego, zdefiniowanego obszaru (w tym działki rolnej) poprzez budowanie specjalnych wskaźników wegetacji roślin, które pozwalają potwierdzić i ocenić pokrycie obszaru roślinnością oraz w określonych przypadkach fazę rozwojową roślin. Gwałtowne skoki tychże wskaźników wskazują na przeprowadzenie w terenie czynności związanych ze zbiorem uprawy czy też przeprowadzeniem innego zabiegu agrotechnicznego (np. orki, która zmieni zarówno sposób prezentacji obszaru na zobrazowaniu jak i spowoduje spadek wskaźników wegetacji roślin). Dzięki temu możliwe jest również określenie przedziału czasu, w którym nastąpiło koszenie (bądź stwierdzenie, że koszenie nie miało miejsca), co jest częstym zobowiązaniem rolników w praktykach rolnośrodowiskowych i ekologicznych. Co więcej, ustalane w kolejnych okresach czasu, wskaźniki wegetacji roślin układają się w czasie w wykres, który jak wykazały badania naukowe jest specyficzny dla danego gatunku rośliny. Dzięki temu, analiza kształtu i przebiegu wykresu, pozwala na rozpoznanie gatunku lub rodzaju uprawy. Rozpoznana w ten sposób uprawa będzie porównywana w przyszłości z uprawą deklarowaną na danej działce przez rolnika, w celu potwierdzenia tej deklaracji.
System AMS nie będzie natomiast służył do określania granic działek rolnych. Punktem odniesienia w tym zakresie będzie System Identyfikacji Działek Rolnych, który aktualizowany jest co roku dla połowy kraju na podstawie dużo dokładniejszych zdjęć lotniczych oraz innych źródeł informacji (w tym informacji od rolników, danych z ewidencji gruntów i budynków, wyników z kontroli na miejscu). Na tej podstawie, aktualizowane są granice działek referencyjnych oraz maksymalny kwalifikowany obszar.
Ze względu na fakt wykorzystywania ogólnodostępnych, bezpłatnych danych satelitarnych cechujących się określoną małą rozdzielczością skutkującą niską dokładnością w terenie, niemożliwa będzie analiza prowadzenia działalności rolniczej oraz ustalenie uprawy dla wszystkich działek rolnych. W związku z tym, AMS uzupełniany będzie wykorzystaniem również innych narzędzi i usług. W przypadku, gdy niemożliwe okaże się określenie czy na danej działce rolnej prowadzona jest działalność rolnicza bądź niemożliwe będzie określenie gatunku/rodzaju uprawy, wówczas ARiMR wykorzysta inne źródła umożliwiające weryfikację powyższych aktywności/deklaracji. W szczególności ARiMR zamierza wykorzystać aplikację do wykonywania zdjęć geotagowanych przez rolników (aplikacja funkcjonuje pod nazwą mobilnaARiMR). Zdjęcia geotagowane to nic innego jak zdjęcia wykonane przy użyciu telefonu komórkowego z wbudowanym odbiornikiem GPS (każdy smartfon posiada taki moduł). Każde, wykonane z wykorzystaniem tej aplikacji zdjęcie, będzie miało zapisane informacje o miejscu jego wykonania, tj. o długości i szerokości geograficznej tego miejsca. O ile AMS będzie wykorzystywany wewnętrznie w ARiMR, o tyle drugie z wymienionych narzędzi wymaga interakcji z rolnikiem. Aplikacja do zdjęć geotagowanych (dostępna do pobrania na telefony komórkowe z różnymi popularnymi systemami operacyjnymi) może być wykorzystywana do potwierdzania szeregu zobowiązań/deklaracji rolników, nie tylko związanych z działaniami pomocowymi o charakterze obszarowym. ARiMR może wysłać do rolnika prośbę o wykonanie zdjęć geotagowanych potwierdzających np. występowanie danej uprawy na polu, istnienie jakiegoś obiektu na polu, zakupu maszyny/urządzenia czy realizacji wybranego zobowiązania. Możliwe będzie również przesłanie zdjęcia dokumentu, który może zostać wykorzystany w sprawie. Aplikacja ma być obligatoryjnie wykorzystana do potwierdzania, z inicjatywy samego rolnika, określonych zobowiązań w projektowanych ekoschematach, np. wywóz i przyoranie obornika. Aplikacja podlega dalszym modyfikacjom, aby umożliwić w przyszłości informowanie naszych beneficjentów o statusach obsługi ich spraw czy statusie monitorowania gruntów rolnych (poprzez AMS) wchodzących w skład ich gospodarstwa.
ARiMR od kilku lat przygotowywała się do uruchomienia systemu AMS. W roku 2023 został on wykorzystany do prowadzenia obserwacji w zakresie podstawowego warunku ubiegania się o płatności obszarowe, tj. prowadzenia działalności rolniczej na gruntach rolnych. Obecnie wyniki z monitoringu wykorzystywane są już w kontrolach administracyjnych wniosków obszarowych oraz zostały udostępnione rolnikom w systemie PUE.
W roku 2024 AMS zostanie rozszerzony o weryfikację upraw i kolejne rodzaje interwencji, gdzie informacja na temat sposobu gospodarowania na gruntach rolnych ma wpływ na spełnienie zobowiązań rolników. Co do zasady, AMS znajdzie zastosowanie w odniesieniu do około 35-40% gospodarstw, których działki rolne deklarowane są do wsparcia obszarowego. Pozostałe gospodarstwa jak i warunki ubiegania się o płatność, które nie mogą zostać zweryfikowane przy wykorzystaniu AMS i narzędzi uzupełniających, będą weryfikowane, na wytypowanej do tego celu reprezentacyjnej próbie, z wykorzystaniem tradycyjnych metod kontroli realizowanych bezpośrednio w terenie.
Źródło: ARiMR
