Siatka kartograficzna

Siatka kartograficzna jest to układ równoleżników i południków przedstawiony na mapie. Siatka taka powstaje w wyniku określonego rzutowania, czyli odwzorowania siatki geograficznej na płaszczyźnie. Problemem jest tu fakt, że nie sposób wiernie odwzorować powierzchni kuli na powierzchni płaskiej. Uniemożliwiają to pojawiające się zniekształcenia: powierzchni, odległości bądź kątów. Z tego powodu tworzy się różnorodne odwzorowania kartograficzne i konstruuje mapy oddające wiernie któreś z wymienionych cech lub modelujące odpowiednio obraz powierzchni Ziemi. Odwzorowania kartograficzne różnicują się ze względu na powierzchnię rzutowania (wyróżniamy wtedy azymutalne, stożkowe, walcowe) albo na położenie źródła światła (centralne, stereograficzne, ortograficzne).

1. Siatki azymutalne

Powstają w wyniku odwzorowania siatki geograficznej na płaszczyznę styczną przy biegunie (w położeniu normalnym, istnieją jeszcze odmiany ukośne i poprzeczne). Równoleżniki są okręgami zmniejszającymi się w kierunku bieguna, południki mają postać zbiegających się przy biegunie linii prostych. Wiernie odwzorowany jest jedynie biegun. Wraz z rosnącą od niego odległością, narastają zniekształcenia. Na siatkach azymutalnych przedstawia się głównie obszary podbiegunowe. Zależne od sposobu rzutowania istnieją różne ich odmiany:

2. Siatki stożkowe

Otrzymuje się je przez rzutowanie siatki geograficznej na pobocznicę stożka, która po rozwinięciu daje pożądane odwzorowanie. W położeniu normalnym oś stożka pokrywa się z osią Ziemi. Równoleżniki są łukami, tylko jeden z nich odwzorowuje się wiernie. Południki to linie proste, zbiegające się w jednym punkcie. Na siatkach stożkowych przedstawia się obszary średnich szerokości geograficznych, czyli tereny między zwrotnikami a kołami podbiegunowymi. Szczególnym rodzajem jest siatka stożkowa Ptolemeusza, na której umieszcza się zazwyczaj kontynent europejski.

3. Siatki walcowe

Uzyskuje się je przez rzutowanie siatki geograficznej na pobocznicę walca. W położeniu normalnym południki i równoleżniki są liniami proste przecinającymi się pod kątem prostym; odstępy między południkami są równe, między równoleżnikami zależą od typu odwzorowania, biegun odwzorowuje się jako linia prosta:

 

Siatki kartograficzne

zobacz więcej odwzorowań

4. Siatki umowne - pseudoklasyczne 

Powstają w wyniku matematycznej modyfikacji klasycznych odwzorowań azymutalnych, stożkowych lub walcowych.